Л.Н. ТОЛСТОЙДЫҢ «КАЗАКТАР» ӘҢГІМЕСІНДЕГІ ОЛЕНИННІҢ РУХАНИ-АДАМГЕРШІЛІК ІЗДЕНІСТЕРІ

Аңдатпа

Бұл мақалада «Казактар» хикаясының басты кейіпкерінің өзін-өзі іздеу жолы концептуалды түрде «Мен» – «Мен-басқалар» – «біз» парадигмасы ретінде қарастырылады. Бұл кейіпкердің дүниетанымындағы үш деңгей-күйі. Зерттеудің мақсаты Олениннің жан дүниесіндегі рухани өзгерістерді, даму үдерістерін зерделеу.  Олениннің рухани дамуындағы қарама-қайшылықтар, ішкі жан-дүниесінің тартысы, рефлексияға бейім жас жігіттің «жан тарихын» құрайды. Оның рухани ізденістерінің жолы – кейіпкер санасындағы өзгерістер және оның мәнін білуге деген ұмтылысының бір түрі. Зерттеу барысында салыстырмалы-тарихи, әдеби талқылау және психологиялық әдістер қолданылды.  Зерттеу нәтижесі «басқалармен» диалог арқылы өзіңіздің «Меніңізді» түсіну процесі және оның бәріне қатысы бар екенін білу және «Мен» – «біз» бөлігі ретінде ұсыну.

Адам -бұл «әлемде болу» ғана емес, ол негізінен «басқалармен бірге болу». Қарым-қатынас, қауымдастық - адамның маңызды атрибуттары. Ол өзінің табиғаты бойынша «басқалар үшін жаратылыс». Шынайы болмыс қауымдастығы кедергілердің болуына қарамастан, өзінен асып кетуді және «басқаның» жеке басын түсінуді (түсінуді), сондай-ақ «Мен», «басқалар» және «Біз» парадигмаларына кіретін жауапкершілік пен адалдық сезімдерін қамтиды. Бұл Толстойдың ақиқаты.

Мақала материалдарын университеттегі тарихи-әдеби және теориялық-әдеби курстарды, сондай-ақ әртүрлі деңгейдегі білім беру мекемелеріндегі орыс әдебиетін оқыту тәжірибесінде қолдануға болады.